Kiếm hàng trăm triệu đồng, chăm sóc cây mai sau Tết vẫn là một công việc khó khăn.
Khách hàng chi hàng trăm triệu đồng để mua cây mai làm trang trí Tết phải chi khoảng 10 đến 15 triệu đồng để chăm sóc sau Tết tại vườn, để có cây mai cho Tết sau. Có vẻ như là tốn kém, nhưng thực tế, việc chăm sóc cây mai đến Tết sau để khách hàng mang về nhà không phải là một việc đơn giản. Chỉ chấp nhận khách hàng thường xuyên.
Ngay sau kỳ nghỉ Tết năm Mậu Tuất 2018, các vườn mai tại thành phố Hồ Chí Minh lại trở nên sôi động, nhận cây mai để chăm sóc. Những ngày này, ông Nguyễn Đức Anh - chủ một vườn mai tại Quận 12 - đã bận rộn từ sáng đến tối nhận cây mai từ khách hàng. Hơn một chục công nhân cũng làm việc ngày đêm để chăm sóc cây mai sau những ngày lễ Tết. Vì chủ nhà không chăm sóc tốt cho cây mai khi trưng bày cho Tết, công việc chăm sóc hiện tại khá thách thức.
"Tôi đã làm trong lĩnh vực chăm sóc cây mai gần 20 năm nay. Mỗi năm, khi tháng cuối năm đến, tôi tập trung vào việc tỉa cành và chăm sóc cây mai để giao cho khách hàng dịp Tết. Sau Tết, vào ngày mười của tháng âm lịch, tôi bắt đầu đến nhà khách hàng để nhận cây mai để chăm sóc. Vì cây mai khó chăm sóc và bị ảnh hưởng bởi thời tiết, không kiểm soát chúng đúng cách có thể dễ dàng khiến chúng suy yếu và không nở hoa đẹp vào năm sau," ông Đức Anh chia sẻ.
Theo chủ vườn mai vàng bán tết vườn của ông chăm sóc khoảng 300 cây mai mỗi năm. Tùy thuộc vào loại cây, giá chăm sóc dao động từ 3 triệu đến 15 triệu đồng mỗi năm. Một số cây mai lớn có thể tốn hàng chục hoặc thậm chí hàng trăm triệu đồng để chăm sóc.
"Chăm sóc cây mai rất cẩn thận và tỉ mỉ, không chỉ là hoàn trả cho khách hàng," ông Nguyễn Bình (một công nhân chăm sóc cây mai) cũng khẳng định rằng, trung bình, giá chăm sóc cho cây mai chiếm khoảng 10% giá trị của cây. Tuy nhiên, đối với cây lớn và độc đáo, giá có thể dao động từ 15% đến 20%. Để chăm sóc cây mai tốt, công nhân phải tưới nước hàng ngày, cung cấp phân bón, tỉa cành và cung cấp dinh dưỡng để giữ cho cây khỏe mạnh.
"Chi phí chăm sóc cây mai khá cao và đòi hỏi lao động, nên thu phí khoảng 10 - 20% không cao. Hơn nữa, thời tiết khó lường làm cho cây mai dễ bị sâu bệnh. Chỉ cần bỏ quên vài ngày, cây mai sẽ héo rũ ngay lập tức," ông nói.
Nói cụ thể hơn về quy trình chăm sóc cây mai, ông Đức Anh nhấn mạnh: "Đối với cây có rễ lớn và chu vi hơn 1 mét, chúng tôi sẽ có một chế độ chăm sóc đặc biệt. Những cây này thường được các tập đoàn, công ty mua với giá hàng trăm triệu đồng, nên việc chăm sóc chúng khó khăn hơn so với cây thông thường. Đối với những cây lớn như vậy, chúng tôi chỉ dám nhận vài chục cây từ khách hàng thường xuyên vì chúng ta không thể chăm sóc quá nhiều."
Theo ông Đức Anh, dịch vụ chăm sóc mai vàng đột biến nhị ngọc toàn sau Tết đã trở nên khá phổ biến tại Thành phố Hồ Chí Minh trong 10 năm qua. Những chủ nhà yêu thích cây mai hoặc cây mai lớn mà các công ty mua để trang trí Tết nhưng không thể tự chăm sóc, đều tìm đến những dịch vụ này. Vì đối với những cây mai quý hiếm, có giá từ vài chục triệu đến hàng tỷ đồng, cần có sự chăm sóc đặc biệt, nên chủ nhà phải tìm kiếm những công nhân kỹ thuật cao nhất để chăm sóc.
Theo quan sát của PV Dân Trí, giá chăm sóc cây mai năm nay đã tăng khoảng 10% so với năm trước. Điều kiện của những chủ vườn mai là đảm bảo rằng cây mai luôn khỏe mạnh và nở hoa rực rỡ vào dịp Tết tới để chủ nhà trưng bày.
Khó nuốt
Mặc dù việc chăm sóc cây mai là một công việc quen thuộc, nhưng các chủ vườn mai cũng tin rằng không dễ dàng để nhận tiền từ khách hàng. Ngày nay, thời tiết ngày càng không thể dự đoán được là nguyên nhân khiến cây mai có thể chết hoặc nở hoa sớm bất kỳ lúc nào.
"Ban đầu, nhiều người nghĩ rằng đó là tiền dễ kiếm, nhưng thực tế, chăm sóc bonsai mai vàng còn khó khăn hơn cả việc chăm sóc trẻ sơ sinh. Sau những ngày lễ Tết, tất cả các cây mai đều bị mệt mỏi nặng nề, nên khi chúng tôi nhận cây mai từ khách hàng, chúng tôi phải ngay lập tức bước vào giai đoạn phục hồi nhanh chóng. Ngoài việc thay đổi đất, bón phân, cào rễ của cây để kích thích rễ mới, chúng tôi còn phải thực hiện nhiều giai đoạn khác để phục hồi cây. Thông thường, mọi thứ đều ổn, nhưng nếu một cây mai không phù hợp với đất mới, sau đó dần dần héo, chúng tôi phải bồi thường cho khách hàng bằng một cây mai khác. Chi phí chăm sóc trong một năm có thể chỉ là vài triệu đồng, nhưng bồi thường cho một cây mai khác có thể tốn hàng chục triệu," ông Tiệp - một chuyên gia chăm sóc cây mai nói.
Theo ông Tiệp, so với các loại hoa khác, cây mai là loại cây khó chăm sóc nhất và yêu cầu nhiều chi phí cho việc mua phân vi sinh và phân hữu cơ. Cắt tỉa cành, chồi non, rễ và tạo hình cũng phải tuân thủ các quy trình khá phức tạp.
"Cắt tỉa cành cây mai là một nhiệm vụ bắt buộc sau khi chúng tôi nhận cây từ khách hàng. Nếu không cắt tỉa đúng cách, hoa nở vào năm sau sẽ rất xấu, thậm chí cây có thể chết do mục rỗ. Xung quanh tháng 8 âm lịch, chúng tôi phải sử dụng kéo cắt cành để uốn cong cành cây tạo ra hình dáng đẹp cho cây mai. Tuy nhiên, thời tiết bất thường trong những năm gần đây đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc nở hoa. Nếu hoa không nở, khách hàng sẽ không chấp nhận. Lúc này, chúng tôi phải tiêu tiền để mua hoa mới cho khách hàng. Do đó, người làm công việc chăm sóc cây mai cũng phải tỉ mỉ và chặt chẽ giám sát từng cây mỗi ngày," ông Tiệp thêm.
Theo ông Tiệp, hiện nay khoảng 30 - 40% số cây mai bán ra sẽ được trả lại cho các vườn mai để chăm sóc. Nếu thời tiết thuận lợi, chủ vườn mai có thể kiếm được hàng trăm triệu đồng mỗi năm, nhưng nếu hoa không nở hoặc nở kém, thì lỗ là không tránh khỏi.
"Mỗi năm, tôi chăm sóc khoảng 150 cây mai sau Tết. Một số năm, sau khi trừ chi phí, tôi kiếm được vài chục triệu đồng, một số năm chỉ vài triệu đồng. Lỗ lãi trong nghề chăm sóc cây mai là điều thường xuyên như bữa ăn hàng ngày. Không có vườn mai nào dám khẳng định rằng mỗi năm họ có thể kiếm được hàng trăm triệu từ việc chăm sóc cây mai. Hơn nữa, số lượng công nhân làm chăm sóc cây mai có kỹ năng cũng ít hiện nay, chỉ cần một chút sơ suất từ một công nhân có thể làm cây héo và chết. Lúc đó, công nhân chỉ chịu thiệt một chút, nhưng tôi thì chịu rất nhiều, lỗ là không tránh khỏi," ông kết luận.